Ruộng của Lâm Y đến mùa thu hoạch, Dương thị cũng cao hứng phấn chấn, dẫn Điền thị và Lưu Hà tự mình động tay dọn dẹp một gian nhà kho khô
thoáng làm chỗ chứa số rau quả Thanh Miêu đưa tới. Lưu Hà nghe nói lần
này Lâm Y kiếm được không ít tiền, thập phần tò mò, chờ cất xong rau củ, giữ Thanh Miêu lại hỏi. “Tam nương tử nhà cô kiếm được không ít tiền phải không?”.
Thanh Miêu cười nói. “Tôi chỉ là đứa nha hoàn thôi, làm sao biết được này”.
Lưu Hà lại hỏi bóng gió vài lần vẫn không hỏi ra cái gì, đành phải thả Thanh Miêu đi.
Điền thị cảm thán. “Lâm Tam nương dạy dỗ nô tỳ tốt thật, miệng kín như vậy”.
Dương thị lộ vẻ hài lòng, nói với Lưu Hà. “Lâm Tam nương quả
nhiên không tồi, ai từng nghĩ được cô ấy đảo mắt đã đổi xong nha hoàn,
bản thân vừa được trợ lực, vừa lấy được lòng Nhị lão gia, còn trả đũa
Nhị phu nhân, một mũi tên trúng ba đích, chúng ta chưa hề nhìn nhầm”.
Điền thị hiểu mẹ chồng đang có tính toán trong lòng, dò hỏi. “Cha đang lúc tráng niên, còn muốn nạp thiếp…”.
Dương thị ngắt lời, giọng điệu không vui. “Lúc trước thiếp thất trong nhà vì sao không sinh con được, cô không hiểu lý do sao? Dạy cô mấy năm nay vẫn là khúc củi mục”.
Dương thị đối với ai cũng hòa nhã sắc mặt, chỉ riêng cô con dâu là
ngoại lệ, Điền thị ấm ức cúi đầu, cắn môi. Lưu Hà vội ngắt lời. “Buổi sáng Đại lão gia không phải nói có chuyện muốn thương lượng với Đại phu nhân sao, chúng ta qua đó chứ?”.
Dương thị đối xử với nha hoàn này còn tốt hơn với Điền thị, nghe vậy
nguôi cơn giận, sai Lưu Hà đi mời Trương Đống, bản thân bà được Điền thị đỡ đi nhà chính Đại phòng ngồi. Trương Đống vào nhà, trước nhìn nhìn
bốn vách tường, thở dài. “Đều do chúng ta nghèo, phải nhận phân căn nhà bỏ đi như thế này, ngay cả nhà chính cũng nhỏ đi phân nửa”.
Dương thị nhìn ông ta. “Nếu không ở riêng, chuyện quan trọng dám nói trong nhà chính sao? Vào phòng ngủ nói còn phải nhớ đóng chặt cửa nữa là”.
Trương Đống nghĩ ngợi. “Cũng thật là thế”. Liền nở nụ cười, đi đến ngồi xuống cạnh bàn bát tiên, nói. “Năm nay lương thực ngoài đồng thu hoạch được toàn bộ thuộc về Nhị đệ, mấy
chục mẫu ruộng chúng ta được phân cho phải chờ mùa thu sang năm mới có
thể tái sản xuất, từ đây đến đó phải ăn cái gì?”.
Dương thị gật đầu thở dài. “Chưa nói đến việc ăn, nợ nần vay bên ngoài lãi chồng chất lãi, những ngày gian khổ còn chờ ở phía sau”.
Trương Đống vuốt chòm râu, hỏi. “Phu nhân và Lâm Tam nương có quen biết không?”.
Dương thị cười. “Cô ấy ở nhà chúng ta, còn ăn chung một bếp, có
đạo lý nào lại không thân”. Nói xong chỉ vào một gian nhà kề. “Hoa màu
chất trong gian kia chính là cô ấy mang về”.
Trương Đống ngừng vuốt râu. “Đúng là ta đang định bàn với phu
nhân việc này – số ruộng Lâm Tam nương trồng rau có của chúng ta mấy
chục mẫu, phu nhân đi nói với cô ấy, chúng ta coi như bỏ tiền thuê, cô
ấy trả lại ruộng cho chúng ta, thế nào?”.
Dương thị hỏi. “Lão gia có tính toán?”.
Trương Đống gật đầu. “Bạn hữu ở Phúc Kiến, Chiết Giang cách Mi Châu cũng thuận tiện, ta đã hỏi muốn một ít hạt giống để gieo”.
Dương thị chậm rãi rót trà, nói. “Lâm Tam nương chỉ sợ khó nói, cô nàng tuổi còn nhỏ, lại có tâm nhãn lắm, đất cho thuê đã kí khế ước đóng dấu quan phủ rồi”.
Trương Đống cố cứu vãn. “Cô ta ở nhà chúng ta, cũng không bắt cô ta trả một đồng…”.
Dương thị ngắt lời. “Trong ba nhà ở viện này, chỉ có cô ấy là giàu có nhất, thu tiền đi nữa nháy mắt cô ấy có thể bù lại ngay thôi”.
Trương Đống đứng dậy, đi vòng quanh bàn bát tiên hai vòng, nghĩ ra ý khác. “Ruộng đều có người nhìn, chúng ta gieo riêng cái gì người khác vừa thấy đã
biết, không bằng chọn gieo hoa màu tương tự, xin Lâm Tam nương nể
tình?”.
Dương thị vỗ tay khen. “Rất tốt, cô ấy thuê hơn hai trăm mẫu
ruộng, mấy chục mẫu nhà chúng ta đối với cô ấy thật chẳng có gì, nếu có
thể gieo cùng một giống cây thì còn gì tốt hơn”.
Chủ ý tuy là của Trương Đống đề ra, nhưng ông ta vẫn có chút không muốn, cứ nhắc mãi. “Kể ra là chúng ta chịu thiệt, hạt giống ta tìm được lật cả phủ Thành Đô cũng chưa chắc mua ra”.
Dương thị cười. “Một bó tuổi còn so đo với tiểu nương tử làm chi, cô ấy là nương tử tương lai của Trọng Vi, nước phù sa không đổ ruộng
người ngoài đâu mà sợ”.
Trương Đống rất trông chờ vào hai đứa cháu trai, nghe bà nói vậy lại cao hứng, sai Lưu Hà đi mời Lâm Y.
Lâm Y lúc này đang trốn trong phòng tính sổ, vừa tính xong chợt nghe
Lưu Hà gọi, nói rằng Đại lão gia Đại phu nhân cho mời. Nàng vừa hay có
việc làm ăn muốn kết phường với Đại phòng, liền cất kĩ bàn tính và sổ
sách, dẫn theo Thanh Miêu đi nhà chính Đại phòng.
Lưu Hà vào trước một bước thông báo, dẫn các nàng đi vào, cười. “Vừa mới hỏi Thanh Miêu, miệng cô nàng kín thật sự, hiện tại Tam nương tử ở
đây nô tỳ phải lớn mật hỏi một câu, Tam nương tử buôn bán lời bao nhiêu
nha?”.
Dương thị mắng cô vô lý, giọng nói nhưng lại nhẹ nhàng. Lâm Y liền hiểu mọi người trong phòng ai cũng đang tò mò. “Nhìn náo nhiệt vậy thôi, tiền lời đã phân ba phần cho tá điền cả rồi, mỗi
mẫu ruộng phí tổn cũng cao, có kiếm được bao nhiêu đâu”.
Bản thân chính chủ không muốn nói, Lưu Hà cũng đành im lặng, dâng trà, đứng hầu.
Lâm Y cười. “Tôi có sai Thanh Miêu gửi rau củ thu được đến, Đại
lão gia Đại phu nhân thấy sao? Ngoài đồng tôi còn để lại nửa mẫu, nếu ăn hết lại ra lấy”.
Dương thị nói đa tạ, nhìn lướt qua Trương Đống, nửa đùa nửa thật nói mé đến việc họ muốn thu hồi ruộng. “Tam nương tử bây giờ buôn bán lời không ít tiền, còn giữ ruộng làm chi a”.
Lâm Y ngoài cũng cười nhưng trong dạ hiểu rõ : hơn hai trăm mẫu ruộng mặc dù kiếm được không ít nhưng quả thật cũng chẳng nhiều, trừ tiền
công tá điền, phí thuê đất và phân bón, trả hết nợ cho hộ trưởng và nhà
Lí Tam, còn dư hơn tám trăm quan, ứng theo giá đương thời có thể mua
được hơn hai mươi mẫu ruộng, miễn cưỡng đủ tiêu chuẩn lập nữ hộ. Mặc dù
buôn bán lời chút, nhưng nàng còn muốn gieo lúa mạch vụ đông, bởi vậy
luyến tiếc trả đất lại, nhưng nếu Trương Đống muốn thu hồi thì biết sao
cho được?
Nàng hỏi luôn ra miệng. “Đại lão gia muốn ruộng làm chi?”.
Trương Đống không đáp, hỏi ngược. “Tam nương tử giữ ruộng là muốn làm chi? Đảo mắt sẽ đến mùa đông, không thể trồng hoa màu được”.
Trong thôn hơn phân nửa ruộng đất đều nằm trong tay Lâm Y, nàng không có gì sợ hãi, liền đáp thực. “Không dối gạt Đại lão gia, tôi định gieo lương thực”.
Trương Đống kinh ngạc nói. “Cô cũng muốn gieo —“.
Rốt cuộc ông ta cũng từng làm quan, vô cùng cẩn thận, chỉ thốt ra
phân nửa lại nuốt trở về. Dương thị liếc ông ta oán trách, đã muốn mượn
Lâm Y một phần nhân tình còn giấu giếm làm gì nữa, tiện thể nói luôn. “Chúng ta từng sống ở vùng Tô Hàng, nơi đó ruộng đất xong vụ lúa còn gieo cả tiểu mạch nữa”.
Trương Đống gật đầu. “Khí hậu Mi Châu tuy có khác nhưng không tính là quá lạnh, hẳn là cũng gieo được, bởi vậy chúng ta muốn thử xem”.
Lâm Y có chút kinh ngạc, thì ra Đại Tống đã trồng xen vụ lúa nước và
lúa mạch, chẳng qua chưa đến được Tứ Xuyên thôi, xem ra nếu nàng muốn
kiếm tiền thì chỉ có thừa dịp này, sang năm nhà nào cũng nghe tin, giá
lương thực lại tuột dốc. Nghĩ đến đó, nàng càng không muốn trả ruộng,
vội hỏi. “Tôi và Đại lão gia đều nghĩ cùng một ý, muốn gieo lúa mạch vụ đông”.
Trương Đống không tin, hỏi. “Làm sao cô có hạt giống?”.
Xem ra là người chưa từng làm ruộng bao giờ, Lâm Y cười. “Phương Bắc dù không trồng lúa nước nhưng trồng rất nhiều lúa mạch vụ đông, tùy tiện hỏi thương nhân bán dạo là có, khó gì đâu”.
Trương Đống vốn tưởng hạt giống lúa mạch là của quý hiếm, định lấy ra giao dịch với nàng, không ngờ người ta đã sớm mua được, phương pháp còn đơn giản hơn ông ta nhiều. Ông ta hơi xấu hổ, không dám thừa nước đục
thả câu nữa, sai Lưu Hà đi lấy hạt giống ra, đặt trước mặt Lâm Y. “Lâm Tam nương có biết vật này không?”.
Lâm Y nhìn kĩ, chỉ xem ra là hạt giống, nhưng chưa gặp bao giờ, thành thật lắc đầu. “Không biết, mong là Đại lão gia chỉ giáo”.
Trương Đống thấy nàng không biết, vui vẻ nở nụ cười, nói. “Đây là lúa Chiêm Thành. Triều đình lấy giống từ Phúc Kiến, đang trồng thử
nghiệm ở Tô Hàng, ta đặc biệt đặc biệt nhờ người mang về”.
Tuy là giống hoàn toàn mới nhưng Lâm Y rất hưng phấn, thử nghĩ nếu
giống lúa Chiêm Thành cho sản lượng cao tại sao chưa hề nghe nói? Liền
hỏi. “Lúa này Đại lão gia có từng gieo chưa? Sản lượng cao hay không cao, chất lượng gạo có được không?”.
Trương Đống cười nói. “Cô quả thật là người biết làm nông”.
Thì ra lúa Chiêm Thành quả thật kém hơn gạo kê thông thường, người giàu
khinh thường không ăn, nhưng có ưu điểm thứ nhất là chịu hạn, ưu điểm
thứ hai là không kén đất, thứ ba là chu kì gieo trồng ngắn, từ lúc gieo
đến lúc thu hoạch chỉ vỏn vẹn có năm mươi ngày.
Lâm Y thầm cân nhắc, ruộng cạn có thể gieo, không cần chiếm ruộng nước, thật ra lại là ưu điểm không tồi.
Trương Đống nhìn thần sắc nàng, mỉm cười. “Ta tặng cô hạt giống Chiêm Thành, cô trả lại sáu mươi mẫu ruộng của nhà ta, được chứ?”.
Lâm Y nghi ngờ nói. “Đại lão gia không tự mình trồng?”.
Trương Đống đáp. “Có, nhưng chúng ta chỉ có hai mẫu ruộng cạn, không lấy mất mối làm ăn của cô đâu mà sợ”.
Lâm Y thầm nghĩ : người từng làm quan quả là gian xảo, giống lúa
Chiêm Thành này cho dù gieo trồng cũng chỉ có năm gặp thiên tai mới có
thể kiếm tiền tốt, ngày thường gạo ngon không ăn ai lại đi ăn gạo dở.
Người nghèo khổ có khả năng sẽ bán lúa nước hết đi, mua gạo Chiêm Thành
ăn, lời được chênh lệch giá, nhưng bán cho người nghèo kiếm đến kiếm đi
cũng chẳng có bao đồng, Lâm Y không để vào mắt.
Mặc dù nàng có thể không lấy giống lúa Chiêm Thành, trả lại ruộng cho Đại phòng trước thời gian quy định, nhưng có cơ hội làm ăn nàng phải
làm, liền gọn gàng dứt khoát hỏi. “Đại lão gia và Đại phu nhân có muốn kiếm nhiều tiền?”.
Đại phòng nợ nần chồng chất, Trương Đống đương nhiên muốn, bị nàng
hỏi trắng ra hơi ngượng ngùng, nhìn sang chỗ khác. Dương thị không bận
tâm nhiều lắm tới mặt mũi, hỏi. “Nghe Tam nương tử nói vậy là muốn chiếu cố chúng ta?”.
Lâm Y nghe nàng dùng từ “chiếu cố”, liên tục xưng không dám, đặng hỏi. “Đại lão gia Đại phu nhân tính toán ở tại nông thôn dài lâu hay chỉ đợi cho hết tang kỳ?”.
Dương thị cười. “Tất nhiên là cho đến hết tang, Đại lão gia còn phải xuất sĩ làm quan”.
Lâm Y trong lòng vui mừng. “Đợi mọi người rời đi, mấy gian nhà này lại mệt lo liệu, bỏ không cũng không được, là định bán hay cho thuê?”.
Dương thị hiểu được, cười nhìn Trương Đống. “Tam nương tử muốn mua nhà của chúng ta nha”.
Lời vừa nói ra, Lâm Y cũng hiểu Đại phòng thiếu tiền vô cùng, không muốn cho thuê, muốn bán luôn.
Trương Đống lắc đầu. “Bán nhà chúng ta đi đâu ở?”.
Lâm Y đã sớm lo lắng xong, vội nói. “Nếu Đại lão gia bán, chúng ta cứ lập khế ước trước đã, đợi Đại lão gia xuất sĩ làm quan, chúng ta lại giao nhà sau”.
Trương Đống còn chưa gật đầu, Dương thị trước khen. “Như vậy rất tốt”.
Lâm Y lại nói. “Tôi thấy các vị còn nhà trống, ngoại trừ gian bây giờ tôi đang ở, hai gian còn trống nếu được thì giao trước, có thể chứ?”.
Muốn trả nợ, bán nhà là nhanh nhất, Dương thị cực nguyện ý, nhưng nhà là sản nghiệp tổ tiên, Trương Đống có ràng buộc về cảm tình, có luyến
tiếc, không nói bán, cũng không nói không bán, im lặng vuốt râu. Dương
thị thấy thế, đành phải nói bọn họ còn muốn bàn bạc, sai Lưu Hà tiễn Lâm Y về.